
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ ŞİKAYETLER VE CEZALAR
Son yıllarda bankacılık sektöründe meydana gelen hızlı değişim ve artan hizmet çeşitliliği, finansal tüketicilerden gelen şikayetleri de beraberinde getirdi. Özellikle alınan ücretler konusunda yaşanan anlaşmazlıkların artması üzerine Ticaret Bakanlığı harekete geçti. Bakanlık müfettişleri, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili tebliğler kapsamında bankacılık sektöründe kapsamlı bir denetim gerçekleştirdi. Yaklaşık 100 bin şikayetin incelenmesinin ardından müfettişler, bankalara toplamda 3 milyar 185 milyon lira idari para cezası kesti. Cezaların sebebi ise tüketicilerden haksız yere tahsil edilen ücretler olarak bildirildi.
TÜKETİCİLERDEN HAKSIZ ÜCRETLER
Yapılan detaylı incelemelerde, bankaların tam 19 farklı kalemde tüketicilerden haksız yere ücret topladığı tespit edildi. Bu haksız ücretlendirmeler; EFT, havale, FAST gibi para transferleri, ATM kullanım ücretleri, kiralık kasa işlemleri, nakit avans ve taksitli nakit avans gibi işlemleri kapsıyor. Müfettişler, bankaların yalnızca fazla ücret almakla kalmadığını, ayrıca üçüncü kişilere ödenen tutarlardan daha yüksek masraf ve komisyonları tüketicilere yansıttığını da belirledi. Bunun yanı sıra, ücret değişikliklerini zamanında bildirmedikleri de tespit edildi. Tüketici mağduriyetlerinin yüksek olmasının neticesinde Ticaret Bakanlığı, bankalara kesilen cezaların miktarını üst sınırdan uyguladı. Yasal düzenlemelere göre, bir bankaya bir yıl içinde kesilebilecek idari para cezası üst sınırı 423 milyon lira olan Bakanlık, her bir haksız ücret kalemi için ayrı ceza uygulayarak bu sınırı zorladı. Böylece, 2024 yılında bazı bankalara üst sınırdan ceza kesilmiş oldu.
UZLAŞMA SÜRECİ VE İADELER
Cezaların tebliğ edilmesinin ardından, çoğu banka (bir banka hariç) “uzlaşma” talebinde bulundu. Bakanlık, uzlaşma taleplerini kabul ederken önemli bir şart öne sürdü: Bankalar, haksız yere tahsil ettikleri tutarları müşterilerine iade edecek ve hatalı prosedürlerini düzeltecekti. Bu şart kabul edildiğinde, bankaların cezalarında yüzde 50 oranında indirim yapıldı. Uzlaşma sürecini kabul eden bankalardan gelen ödemeler sayesinde, yalnızca ocak ayında devletin kasasına 1.6 milyar lira ceza geliri girdi. Ancak bankaların esas yükümlülüğü, onlara kesilen ceza miktarından çok daha fazlası olacak şekilde, hatalı işlem yaptıkları ve fazla komisyon aldıkları müşterilerine iade yapmak olacak. Bu durum, tüketicilerin mağduriyetlerini önemli ölçüde gidermeyi hedefliyor.
TİCARET BAKANLIĞI’NDAN SÜREKLİ DENETİM
Ticaret Bakanlığı, tüketici şikayetlerini dikkate alarak denetimlerini sürekli sürdüreceğini açıkladı. Bakanlık yetkilileri, tüketici haklarının korunmasına yönelik kararlılık mesajı verirken, para cezası üst sınırlarının da artırıldığını duyurdu. Geçtiğimiz yıl 423 milyon lira olan üst sınır, 2025 yılı için yüzde 43 oranında artırılarak 600 milyon liraya çıkarıldı. Yetkililer, tüketicilere de çağrıda bulunarak, sözleşmeye aykırılık, yanıltıcı reklamlar, fahiş fiyat, sağlığa zararlı ürünler, ayıplı mal ve hizmetler gibi konular hakkında haklarını aramaktan çekinmemelerini, hem tüketici mahkemelerine hem de Bakanlığa ihbar yoluyla başvurabileceklerini hatırlattı.